07.11.2009

ΕΞΟΡΜΗΣΕΙΣ - Ορειβασία στα βουνά της Ξάνθης

Ορειβασία στα βουνά της Ξάνθης

«Αναγεννάσαι μέσα στην ομορφιά»

Σάββατο 22/3/2008, στην πόλη της Ξάνθης. Εδώ είναι ανατολή. Σεργιάνι στην ονομαστή αγορά της, στο παζάρι της. Πολύχρωμες πραμάτειες, απλωμένες, κρεμασμένες προβάλλονται, να χορτάσει το μάτι, να ζηλέψει και ν' αγοράσει το χέρι. Ανάκατα άνθρωποι βολτάρουν, πουλούν κι αγοράζουν, συνομιλούν κι αλληλοχωρατεύονται. Έμπειροι έμποροι απ' τη ματιά σου κατανοούν την πρόθεσή σου για αγορά της πραμάτειάς τους. Κηπευτικά ολόδροσα εκτίθενται, περιγράφονται μεγαλόφωνα για να γιομίσουν το στομάχι στην προσφορά του γεύματος.

Μεγάλο λαϊκό παζάρι η Ξάνθη κάθε Σάββατο.

Το δίωρο σεργιάνισμα τελείωσε και το σακκίδιο στη ράχη για τις ράχες της οροσειράς της Ροδόπης. Αφετηρία η Ξάνθη. Δίπλα της, προς τα βόρεια, αρχίζει το δάσος του πεύκου. Πεύκα ταπεινά, όχι θεόρατα, επιβλητικά με τη σεμνότητά τους, προκαλούν την όρεξη αφήνοντας περιθώρια απ' τα διάκενά τους στην παρατήρηση της γύρω περιοχής.

Το μονοπάτι, καλά σημασμένο, οδηγεί μ' ασφάλεια προς την κορυφή Αυγό. Αναβαίνοντας, μεγαλώνει ο ορίζοντας, φαίνεται ο κάμπος, φαίνονται οι εκτεταμένες λοφοσειρές της οροσειράς της Ροδόπης προκαλώντας για την επίσκεψή τους.

Ορύγματα στην κορυφή. «Λαθρανασκαφές» να προστατευτούν απ' τα βόλια των άλλων. Μολυβί το χρώμα της πέτρας, λες κι ήθελε να μοιάζει στο καυτό μολύβι που κάποτε θα σκότωνε τον συνάνθρωπό του ο άλλος άνθρωπος γιατί ήθελε να μη γίνει συνιδιοκτήτης τούτης της πέτρας.

Εκεί στο νοτικό πλάι της οροσειράς της Ροδόπης, πάνω απ' τη Ξάνθη, πίσω απ' την κορυφή Αυγό, τα δέντρα ήταν όλα γυμνά στα τέλη του Μάρτη. Απαισιόδοξα το μάτι τά 'βλεπε ξερά, να σαπίσουν σε λίγα χρόνια, να ξεγυμνωθεί εντελώς η πλαγιά... αισιόδοξα τά 'βλεπε πως σε λίγο καιρό, σ' ένα μήνα, τα φυλλοβόλα θ' ανοίξουν τα κοιμισμένα μάτια τους, θα βγάλουν φύλλα, βλαστούς, άνθη, να ωριμάσουν καρποί.

Θέα πανώρια. Κάτω μια πόλη διαχωρισμένη μ'ευκρίνεια στην παλιά και στη νέα. Κεραμοσκεπής η μια, αρχοντική και κυρίαρχη, ψηλά - ψηλά... γκριζοτσιμεντένια η άλλη, νέα κι άπειρη στους καιρούς και μπροστά τους ν' απλώνεται ένας κάμπος ως πέρα στη θάλασσα.

Ένα μωσαϊκό χρωμάτων, πράσινων απ' τα σπαρτά, γκρίζων απ' τις χερσάδες, κόκκινων απ' τις παπαρούνες, χωματένιων απ' το όργωμα.

Χωριά - φωλιές ανθρώπων, κοντά τό 'να στ' άλλο, σταλισμένα στους πρόποδες της οροσειράς.

Φιδίσιοι δρόμοι διασχίζουν το επίπεδο του κάμπου για την εξυπηρέτηση του τροχοφέροντος μηχανήματος προς γρήγορη εκτέλεση των όποιων επιθυμιών κι εργασιών των ανθρώπων. Γύρω - γύρω βουνά. Βουνά γριζοχαλκούχα αυτή την εποχή, μ' ομαλές κλίσεις, μ'ευσταθή πέτρα, με χαμηλή βλάστηση σ' ένα απέραντο ακαθόριστης γραμμής ορίζοντα. Χάνεται η ματιά και προκαλείται το κορμί ν' αποκτήσει αντοχές για να βρεθεί εκεί κι εκεί, πέρα και παρά πάνω.

Το βράδυ η Ξάνθη γλυκιά. Σούρτα - φέρτα τ'αυτοκίνητα, πέρα - δώθε η νεολαία, ανεσκουμπωμένοι οι ταβερνιάρηδες και κουρντισμένα τα όργανα για τη νυχτερινή ζωή. Φαίνεται πως η Ξάνθη έχει νυχτερινή ζωή απ' τα πολλά της καταστήματα που προσφέρονται γι' αυτή. Στην παλιά πόλη τ' αρχοντικά αναπαλαιωμένα φέρνουν το χθες στο τώρα και το ερώτημα το πότε νά 'ταν καλύτερα.

Την άλλη μέρα -23/3/2008- προς τα βόρεια του Νομού. Η ρεματιά Κόσυνθου μοιράζει την οροσειρά από βόρεια προς νότια. Ρέει νερά κατακάθαρα κι απλώνονται στον κάμπο, να γιομίσει τις δεξαμενές του για ν' αντλούν οι άνθρωποι από τις βαθιές τρύπες που έχουν ανοίξει στα πλάχνα του, να ποτίζουν τα μπαμπάκια, τα καλαμπόκια, τα φασόλια.

Δεξά - ζερβά, ερωτικά γυμνά τα δέντρα, έτοιμα να ομορφοστολιστούν την άνοιξη για να γεννοβολήσουν φύλλα - ανθούς - καρπούς. Μικρές συστάδες πεύκης και έλατου και κέδρου, τοποθετημένα λες από νοήμονα ταπητουργό ή υπολείμματα από παρανοϊκό πυρομανή, δημιουργούν ένα καταπληκτικό μωσαϊκό. Οι κοκκινόγκριζες οξιές και βαλανιδιές και ακακίες δεσπόζουν και το χρώμα τους ολοταίριαστο με τον συννεφιασμένο ουρανό, εντυπωσιάζει τόσο τη ματιά που ο φακός της φωτογραφικής μηχανής κουράζεται ν? αποτυπώνει την ομορφιά.

Χωριά μικρά, κτισμένα σε κάποια πλαγιά με μικρά σοχωράκια γύρω τους, δείχνουν πως κατοικούνται απ? ανθρώπους με οικονομία ταιριαστή του ορεινού περιβάλλοντος. Πιθανόν λίγη κτηνοτροφία, κάποιοι μικρόκηποι, καπνά σε μικροποσότητες να είναι τα οικονομικά μέσα.

Το χωριό Ωραίο -ωραίο και κατ' ουσία- πινελιά μοναδική μέσα στ? απέραντο τοπίο του πιο επιτήδειου ζωγράφου - της Φύσης.

Ανεβαίνοντας ζηλεύει ο ουρανός και μέσω των υδάτινων γραμμών επικοινωνεί με την ερωμένη του Γη. Ιδρώτας σταλίζει στ' άφυλλα κλαριά των δέντρων σε μορφή λάμποντων σταγόνων και πέφτει απαλά - απαλά στο χώμα. Ανοίγω το στόμα μου και ξεδιψώ πίνοντας δροσοσταγόνες πολλές.

Το μονοπάτι, πότε ανηφορικό απότομο, πότε επίπεδο, κουράζει και ξεκουράζει πνευμόνια και πόδια. Η πέτρα υγραίνεται, πλένεται, γυαλίζει και γλιστρά, προειδοποιώντας πως θέλει αγκαλιαστό πάτημα, που να μην προκληθεί κάποια ανώμαλη πτώση.

Οι αγριοκερασιές τολμούν, μπουμπουκιάζουν και που και που οι πιο θαρραλέες ανοίγουν τα χιονάτα άνθη τους. Είναι οι πρώτες «βελονιές» στον απέραντο τάπητα άνθησης και βλάστησης που θα απλωθεί στην πλησιάζουσα άνοιξη.

Ψηλά - ψηλά χαώδεις ρεματιές, κρεμασμένα βράχια, ομίχλη ανάλαφρη - φευγαλέα, συμπληρώνουν μαζί με τη βροχή λόγους επιστροφής στη σιγουριά του χωριού, μόλις κάτω απ' την κόμη του υψώματος της Κούλας. Περπάτημα τριών ωρών σε τέτοιο περιβάλλον και με τέτοιες ζωογόνες συνθήκες, δίνει πλουσιοπάροχα ευεξία στη διάθεση και πίσω στο χωριό, στο καφενείο η συζήτηση με τους ντόπιους, τους επονομαζόμενους Πομάκους, γίνεται με γέλια κι αστεία κι αλληλοκατανόηση.

Ο Αλή θέλει να μερέψει τούτη τη φύση, βάζοντας μπόλια επιλεγμένα από μηλιές και κερασιές κι απιδιές στ? άγρια τους, ο Χασάν στεναχωριέται που οι νέοι φεύγουν και τα βάζει με το κράτος και ο Ιμάμης απ? το μιναρέ καλεί τους πιστούς ν' ακούσουν πως όλα τα προνοεί ο Αλλάχ κι ας είναι δοξασμένο τ' όνομά του.

Στην ταβέρνα του Χαλήλ, παρόχθια του ποταμού Κόσυνθου, η καλοψημένη πέστροφα και τ' αρωματικό κρασί ξεκουράζουν όλο το κορμί.

Η Ξάνθη ήσυχη ετοιμάζεται να περάσει το βράδυ πού 'ρχεται για μια άλλη φορά στην καθιερωμένη πορεία της.

Ξημέρωμα της 24ης Μαρτίου. Πορεία προς τα δυτικά. Σταυρούπολη - Καρυόφυτα - Λειβαδίτης - Δασικό Χωριό, κι ύστερα προς τον Καταρράκτη. Δέντρα πανύψηλα μέσα στις λαγκαδιές, άφυλλα, ολόγυμνα αφήνουν να φαίνεται ο ουρανός, να χαίρεται το μάτι. Τέτοια η πυκνότητα των κορμών, τέτοιο το ύψος τους, τέτοιο το ευθυτενές προς τα πάνω, που γεννάται η απορία το πώς το φτωχό χώμα του βουνού μπορεί να θρέφει τόσα δέντρα.

Λαγκαδιές πλήρεις κορμών οξιάς, κλαδιά διαγκλαδισμένα έργα τέχνης, κλαδίσκοι πλεγμένοι στον ουράνιο θόλο ως ιστοί αράχνης και ρυάκια με κελαριστά νερά γεμίζουν τον αχόρταγο νου εικόνες θαυμασμού.

Πορεία δύο ωρών κι ύστερα άκουσμα μιας υπερβάλλουσας μουσικής που υποδηλώνει πτώση υδάτων. Από ύψος σαράντα μέτρων ρέοντα νερά -λευκά απ' τον αφρισμό της αγωνίας της πτώσης- σχηματίζουν χορδές άρπας και λύρας με τις γκρίζες παρειές του βραχώδους όγκου σαν σώμα των οργάνων. Μουσική π' αντιλαλεί στα ρουμάνια, εικόνα απερίγραπτη, ενθουσιασμός μοναδικός.

Στ' ανηφόρι προς τον Λειβαδίτη, η εικόνα συνεχίζεται καθ' όλη τη δίωρη ανάβαση. Ίδια και πιο ωραία. Κυκλάμινα, κρόκοι πολλών χρωμάτων, ίριδες προκλητικές και ναζιάρες συμπληρώνουν κάτι το μοναδικό που η πένα νιώθει ακαταλληλότητα να περιγράψει.

Στα Καρυόφυτα οι αυλές, αν και εγκαταλελειμμένες, στολισμένες με πανέμορφα άνθη πολύχρωμων ίριδων, δηλώνοντας με τέτοιο ωραίο τρόπο την παλιά δόξα του χωριού.

Στην Ξάνθη στο «ρακόμελο», ο Νίκος έπαιξε στο λαούτο κρητική μουσική, τραγούδησε μαντινάδες και ο Αντώνης κλείνοντας ήδη δράση τριάντα χρόνων στον Κρητικό Σύλλογο Κομοτηνής, εξιστόρησε με λίγα λόγια τα προβλήματα της περιοχής και των Κρητικών της.

Στο ξενοδοχείο μια έκπληξη, που δείχνει την ευαισθησία λίγων ανθρώπων αλλιώτικης από την συνηθισμένη σκέψη. Ένας φάκελος με ζωγραφιές απ'τον μπάρμπα Χοκμετίδη Κωνσταντίνο. Μας είχε ξεναγήσει την προηγούμενη βραδιά σε μια σύντομη συνομιλία σε κάποιο καφενείο. Μας μίλησε για την περιοχή, για την ομαλή συμβίωση των κατοίκων της, για την ιστορία και τις ομορφιές της.

Ξημέρωμα 25ης Μαρτίου. Σημαιοστολισμένα τα πάντα. Εθνική επέτειος. Αναχωρούμε για τον Νέστο εγκαταλείποντας την Ξάνθη. Ήρεμη ροή, ελαφρύς κυματισμός στα νερά του ποταμού. Γαλήνιος ο ποταμός. Βλάστηση έτοιμη να ξεπεταχτεί, να οργιάσει, να σκιάσει όλη τη ρεματιά. Δεσπόζει η ιτιά.

Μονοπάτι πελεκημένο στη μαρμαρώδη πέτρα. Τα γύρω λοφώδη καταπράσινα από χαμηλούς πρίνους και κάτω μια κοίτη τόσο μαιανδρική που χάνεται η κατεύθυνση της πορείας των νερών και σαν αφουγκραστείς ακούς απαλότατη μουσική, μουσική για έναν ερωτικό χορό νεράιδων, στις στροφές της ροής του νερού κάτω απ' τις κλαίουσες ιτιές.

Οι δυό ώρες τούτης της πορείας έγιναν πεντάλεπτο, έγιναν χωρίς χρόνο.

Και πάνω σε μια πέτρα αγναντεύοντας στο μακρινό ορίζοντα μέσα απ' την ελικόδρομη πορεία του Νέστου, ο νους πορεύεται στην Ιστορία οπίσω και στο όραμα εμπρός. Προς τα οπίσω είναι γωστά τα μονοπάτια μας, προς τα εμπρός αφουγκράζεται φλογέρες βοσκών, τραγούδια χαράς και έρωτα, βλέπει θεριστάδες, ξυλοκόπους, θέλει ανθρώπους να ζουν ελεύθερα.

Στην Καβάλα συμπληρώνεται η γοητεία της επίσκεψης - ορειβασίας - περιήγησης στην περιφέρεια Α. Μακεδονίας - Θράκης. Πόλη πανέμορφη, καθαρή, εντυπωσιακή, φιλόξενη. Στη Θεσσαλονίκη άνθρωποι πολλοί. Άλλοι έρχονται, άλλοι φεύγουν, άλλοι προϋπαντούν, άλλοι αποχαιρετούν.

Από το Ηράκλειο προς τη Μεσαρά, τ' αμπέλια ανοίγουν τα χρυσόχρωμα φυλλοβλάσταρά τους, οι ελιές μπουμπουκιάζουν και οι άνθρωποι ελπίζουν σ'ένα καλύτερο αύριο.

Ως την άλλη φορά... καλή καθημερινότητα.

22-26/3/2008

Αποστόλης Π. Παυλίδης

Φωτογραφίες: Ντρετάκης Μανώλης

Υ.Γ.: Ευχαριστούμε ολόθερμα τον κ. Αντώνη Διαλεκτάκη, συμπατριώτη μας, κάτοικο Κομοτηνής, για το έντυπο ενημερωτική υλικό που μα παραχώρησε. Είναι πρόεδρος Κρητών Κομοτηνής, καταγόμενος από τη Πλώρα Δήμου Γόρτυνας.

Φωτογραφίες